Ռուկմինի Կալիմակին այս մրցանակին է արժանացել աշխարհով մեկ մարդկության դեմ իրականացված ոճիրները բացահայտելու գործում ցուցաբերած բացառիկ նվիրման համար
Լրագրողների միջազգային կենտրոնը (International Center for Jornalism (ICFJ)) «Ավրորա» մրցանակի հետ համատեղ The New York Times-ի օտարերկրյա թղթակցին պարգեւատրել է «Սկզբունքային լուսաբանում» մրցանակով. Ռուկմինի Կալիմակին այս մրցանակին է արժանացել աշխարհով մեկ մարդկության դեմ իրականացված ոճիրները բացահայտելու գործում ցուցաբերած բացառիկ նվիրումի համար: Այն կշնորհվի Կալիմակիին ապրիլի 24-ին ՝«Ավրորա» մրցանակաբաշխության ընթացքում:
«Սկզբունքային լուսաբանում» նորաստեղծ մրցանակը ճանաչման է արժանացնում այն խիզախությունը, նվիրվածությունն ու ազդեցությունը, որը լրագրողը ցուցաբերում է թեժ եւ հումանիտար ճգնաժամային իրադրությունում գտնվող կետերից լրատվություն տրամադրելիս։ Մրցանակակիրը պետք է վտանգի մեջ գտնվող մարդկանց թշվառ կացությունը լուսաբանելու գործում բացառիկ խիզախություն ցուցաբերի:
«Կալիմակիի գործունեությունը լրագրության զորության փայլուն օրինակ է, քանի որ բեւեռում է աշխարհի ուշադրությունը անասելի բռնությունների վրա,- ասել է ICFJ նախագահ Ջոյս Բարնաթանը,- նրա գործը հույս է ներշնչում, որ զոհերն ի վերջո լսված ու պաշտպանված կլինեն»։
Կալիմակին բացահայտել է ԻԼԻՊ-ի կողմից սեռական ստրկության ինստիտուցիոնալացման սոսկալի փորձը, ցույց տվել, թե ինչպես է Սենեգալի ոսկու հանքերում երեխաների աշխատուժի շահագործումը կապվում շվեյցարական բանկերի հետ, եւ վերհանել Կոտ դ’Իվուարից մինչեւ Մալի կառավարությունների եւ ապստամբ խմբավորումների կողմից իրականացված կոտորածները։ Գիտակցելով, որ լրագրողների կյանքն այժմ առավել քան երբեւէ վտանգված է՝ նա շարունակել է գործել՝ առաջնորդվելով այլոց օգնելուշարժառիթներով։
«Որպես լրագրող՝ ես չեմ կարծում, որ դու երբեւէ համակողմանիորեն որոշում ես ինքդ քեզ վտանգի ենթարկել. դու ընդամենը քո գործն ես անում,- ասել է Կալիմակին,-իսկ պարգեւդ այն է, որ լրագրությունը նման է լապտերի, որն ուղղորդված լույս է սփռում հիմնախնդիրների, հանցագործությունների կամ պետական չարաշահումների վրա։ Ինձ համար սա մեծագույն պատիվ է, եւ ես համեստորեն ընդունում եմ այս մրցանակը՝ հուսով, որ իմ աշխատանքը կլուսավորի անգամ աշխարհի ամենամութ անկյունները»։
«Սկզբունքային լուսաբանում» մրցանակը ծնվել է ICFJ լրագրողական կազմակերպության եւ 100 LIVES նախաձեռնության համագործակցությունից։ Վերջինս համաշխարհային նոր նախաձեռնություն է, որը փրկողների եւ փրկվածների բազմաթիվ պատմություններ վերհանելով՝ մեծարում է մարդկային ոգու տոկունությունը եւ փառաբանում մարդասիրությունը։ 100 LIVES նախաձեռնությունը եւ «Ավրորա» մրցանակը հիմնվել են ի նշան երախտագիտության՝ ուղղված նրանց, ովքեր հարյուր տարի առաջ՝ Հայոց ցեղասպանության տարիներին, վտանգի տակ դրեցին սեփական կյանքը, որպեսզի փրկեն հայերին։
«Լրագրությունն ամենազորեղ գործիքներից մեկն է, որը կարող ենք օգտագործել մարդկային տառապանքը լուսաբանելու եւ մեղմացնելու համար,- իր խոսքում ասաց 100 LIVES նախաձեռնության եւ «Ավրորա» մրցանակի համահիմնադիր Ռուբեն Վարդանյանը,- Ռուկմինի Կալիմակին մարդկայնության դեմ գործված ոճիրները բացահայտելիս ցուցաբերել է բացառիկ, օրինակելի նվիրում։ Մենք հպարտ ենք, որ կարող ենք այժմ մեծարել մեր ժամանակների այն լրագրողներին, որոնց հետեւողականությունն ու աշխատանքի արդյունքը ոգեշնչում է այլոց գործելու եւ միջամտելու»։
Պատմություններ, որ չի կարելի անտեսել
The New York Times պարբերականի թղթակից Ռուկմինի Կալիմակին հաճախ է մեկնել աշխարհի ամենավտանգավոր հակամարտությունների մեջ գտնվող տարածաշրջաններ՝ լուսաբանելու աշխարհի տարբեր կողմերում մարդու կրած տառապանքները. ստրկություն, սով, մանկական շահագործում, ահաբեկչի մտածելակերպ, մարդու կողմից մարդու հանդեպ գործված ամենասոսկալի ոճիրների անվերջ մի շարք։
Կալիմակիի շարունակական աշխատանքը բացահայտել է դաժան ճշմարտությունների մի շարք, որ անհրաժեշտ է պատմել։ Նրա հեղինակած «ԻԼԻՊ-ն ստեղծել է բռնաբարության պաշտամունք» հրապարակումը բացառիկ խորաթափանցությամբ նկարագրում է այդ խմբավորման կողմից սեռական ստրկության կանոնակարգման սարսափելի էությունը: Նա կարողացել է ներկայացնել ԻԼԻՊ-ի խեղված գաղափարաբանության մեջ ամուր հիմքեր գցած սեռական բռնության երեւույթը եւ բացահայտելով դրա զոհերի իրական թիվը։ Կալիմակին հարցազրույցներ է վարել ԻԼԻՊ-Ի պաշտոնական հաղորդագրությունների միջոցով գտնված 21 տուժածների հետ եւ հոդված գրելու նպատակով հետազոտել Human Rights Watch եւ Amnesty International կազմակերպությունների զեկույցները՝ ձայն տալով լռեցված զոհերին։
Եւ սա Կալիմակին անում է՝ աչքի առաջ ունենալով լրագրողներին ուղղված բոլոր սպառնալիքները, որ այժմ առավել քան երբեւէ ահագնացել են աշխարհում։ «Ինչպես ցույց տվեց լրագրող Ջեյմս Ֆոլիի գլխատումը, Իսլամական Պետության պես խմբավորումները ներկայումս լրագրողին դիտարկում են իբրեւ թշնամու զինվոր՝ մեղադրելով նրան իրենց աշխարհայացքի հետ չհամընկնող փաստերի վերհանման եւ հրապարակման մեջ»,- մանրամասնում է Կալիմակին։ Ըստ նրա՝ մեր օրերում «թղթակիցը հանդիպում է միեւնույն ռիսկերին, ինչ զինվորը։ Մենք թշնամի ենք եւ համարվում ենք օրինական թիրախ»։
Ի հեճուկս այդ ամենի՝ Կալիմակին շարունակում է ուղիներ հարթել դեպի թշնամու տարածք։ Մալիում նա հաջողացրել է հետախուզել Ալ-Քաիդայի ենթադրյալ առաջնորդի լքված գրասենյակը՝ ձեռք բերելով եղած ամբողջ գրագրությունը։ Անապատում, ուր բահի յուրաքանչյուր հարվածը հիշեցնում էր Մալիի զորքերի կողմից սպանված արաբների եւ տուարեգների մահվան ահավոր տառապանքները, նա վեց ամիս շարունակ զբաղվել է դիերի արտաշիրմամբ։ Ոչ մի հանձնարարական նրան երբեւէ չի թվացել չափից ավելի վտանգավոր կամ անիրագործելի։
Արտաշիրմումն անգամ Կալիմակիին ետ չի պահել ահաբեկչության մասին գրելու իր որոշումից։ Նա ետ չի կանգնել նույնիսկ այն ժամանակ, երբ դարձել է մի քանի տարի առաջ Կոտ դ’Իվուարում կառավարական զորքերի կողմից իրականացված կոտորածների ականատեսից մեկը։ Կենդանի մնացածներից տեղեկանալով վայրագությունների իրականացման վայրերի մասին՝ նա ճանապարհ է ընկել դեպքի վայր եւ քայլ առ քայլ շարժվելով՝ կարողացել է հասնել այն բաց տեղանքին, ուր սփռված են եղել բոլոր դիերը։
Նա կարողանում է վերարտադրել դաժան դեպքերը՝ որդեգրելով տուժողի անունից եղելությունը պատմելու յուրահատուկ ոճ։ Արեւմտյան Աֆրիկայում նա մի առիթով հարցազրույցներ է վարել հարյուրավոր երեխաների հետ՝ օրըստօրե հետեւելով նրանց կյանքին, որպեսզի կարողանա առաջին դեմքից ամենայն մանրամասնությամբ պատմել նրանց շահագործման պատմությունները։ Նրա լրագրողական հետաքննությունների հետեւանքով բացահայտվել է, թե ինչպես են Սենեգալի իսլամական դպրոցները կրթության խոստում տալով՝ երեխաներին դրդում մուրացկանության։ Նա պարզել է, թե ինչպես է Սենեգալի ոսկու հանքերում երեխաների աշխատուժի շահագործումը կապվում շվեյցարական բանկերի հետ, բացահայտել Աֆրիկայից Միացյալ Նահանգներ մանկական թրաֆիքինգի բազմաթիվ դրվագներ։
Մարդու իրավունքների այդօրինակ խախտումները վերհանելիս Կալիմակիին առաջնորդում է այն հույսը, որ իր գործն, ի վերջո, փոփոխության նոր շունչ կբերի։ Նրա՝ Մալիում արտաշիրիմված մարդկանց դաժան տառապանքի ժամանակագրության վերականգնումը հարկադրել է երկրի կառավարությանը հետաքննություն սկսել սպանությունների հանգամանքները պարզելու գործով, իսկ Կոտ դ’Իվուարում Միջազգային քրեական դատարանի հետ համատեղ աշխատող իրավաբանները գործի քննության ընթացքում օգտագործել են նրա կողմից երեւան բերված փաստերը։
Սա է, որ ապագայի հույս է ներշնչում Կալիմակիին. «Ժուռնալիստիկան նման է լապտերի, որն ուղղորդված լույս է սփռում հիմնախնդիրների, հանցագործությունների կամ պետական չարաշահումների վրա։ Հուսով եմ, որ իմ աշխատանքը կլուսավորի աշխարհի ամենամութ անկյուններն անգամ»։