«Մարդիկ օժտված են խիզախությամբ, որը երբեք չես ակնկալի»,- ասում է դոկտոր Թոմ Քաթինան, որը Սուդանի հարավում՝ Նուբայի լեռներում աշխատող միակ բժիշկն է: Նա աշխատում է սարսափելի պայմաններում, մշատական վտանգի մեջ: Նրա՝ խիզախության մասին խոսքերն ուղղված են այն ընտանիքներին, որոնց նա բուժում է, գիշեր ու ցերեկ՝ 2011 թվականից թեժացած քաղաքացիական պատերազմի մեջ գտնվող խարխուլ, աղքատ սարքավորումներով հիվանդանոցում։ Հիվանդանոցը, որտեղ նա աշխատում է (եւ ապրում է, գրեթե առանց լքելու, բացառությամբ` երբ դուրս է գալիս ստուգելու օդային հարձակումներից փախուստի դիմած հիվանդներին), գնդակոծվել է Սուդանի կառավարության կողմից այնքան շատ, որ այժմ նա գիտի թռիչքուղին, որով ինքնաթիռն ընթանում է։

Սակայն դա չի ստիպել «Բժիշկ Թոմին» (այսպես են նրան դիմում) տեղի տալ հուսահատությանը, որը նա համարում է մարդկության ամենամեծ թշնամիներից մեկը։ Փոխարենը նա հույս ու ներշնչանք է առնում պատերազմից տանջահար եղած տղամարդկանցից, կանանցից ու երեխաներից, ում բուժում է աշխարհի կողմից մեծապես մոռացված այդ տարածքում՝ էլեկտրականության, հոսող ջրի, եւ առավել եւս` օտարերկրյա օգնության տեսակների մեծամասնության բացակայության պայմաններում։ Նա պատմում է մարմնական ահավոր այրվածքներ ստացած մարդկանց, բեկորային վնասվածքների հետեւանքով ոտքերից զրկված դեռահասների մասին, որոնց ոտքերը պետք է հեռացնել, մարդկանց, ովքեր տառապում են բորոտությունից եւ թերսնուցումից ու երեխաների մասին, որոնք կեսգիշերային հարձակումների զոհ են դառնում։

Այնուամենայնիվ, բժիշկ Թոմը հույս է տեսնում։ Կամ, ինչպես ինքն է ասում՝ «երկաթյա վճռականություն»։ 

Նա բերում է մի 60-ամյա կնոջ մասին օրինակ, ում նա բուժել էր. կինն իր ընտանիքի հետ փախչել եւ թաքնվել էր քարանձավում, բայց նա ականից վնասել էր ոտքը՝ փշրելով ազդրոսկրը։ Երբ նա ոտքերի հեռացումից հետո ապաքինվում էր հիվանդանոցում, օդային հարվածները վերսկսեցին։ Հիվանդանոցը նույնպես հարվածի տակ ընկավ, որից հետո մի 11-ամյա աղջիկ սկսեց խուճապահար բղավել։ Աղջիկն ու կինը կուչ էին եկել հիվանդանոցի հատակին, եւ կինը, չնայած իր անձնական ցավին, անհարմար դիրքով դրված ոտքին, սկսեց աղջկա հետ հանգիստ խոսել ու համոզել։ Նա ջերմությամբ եւ դրական պատմություններով պարզապես հասավ նրան, որ չնայած իր սեփական խուճապին՝ երեխան առավել ապահով զգա իրեն։

Բժիշկ Թոմն ասում է, որ այդպիսի պահերին է, որ նա սովորում է Սուդանի հարավի ժողովրդից. կամք եւ պատրաստակամություն պայքարելու ամեն դեպքում՝ առանց վշտանալու: 

Որպես մոտ 500,000 մարդու համար ծառայող 435-տեղանոց հիվանդանոցի բժիշկ՝ Թոմ Քաթինան պետք է ունենա այդ կամքն ու ուժը։ Նրա օգնում է մարդկանց այնպիսի պայմաններում, որոնց մասին նա երբեք չի երազել, երբ սովորելիս է եղել Դյուքի Համալսարանի Բժշկական Դպրոցում։ Ոչ ոք չի ստիպում նրան այստեղ լինել. իրականում «Կաթոլիկ առաքելություն» կազմակերպությունը, որը նրան աջակցում էր, ցանկացավ տարհանել նրան եւ վերադարձնել Միացյալ Նահանգներ՝ երբ 2011թ. քաղաքացիական պատերազմը սկսվեց, բայց նա պնդեց մնալ, քանի որ համայնքը նրա կարիքն ունի։ 

Նա անում է ամեն ինչ. օգնում է երեխաների ծնվելուն, անընդհատ վերապատրաստում է իր անձնակազմին, բուժում է պատերազմից ստացած վնասվածքները՝ առանց բժշկական սարքավորումների, հաճախ՝ առանց անգամ էլեկտրականության եւ հոսող ջրի։ Նա չունի հուսալի հեռախոսակապ, բայց դա նշանակություն չունի, քանի որ նա միշտ կանչի մեջ է, միշտ հասանելի է։

Այնուհանդերձ, նա ուզում է անել ավելին։ Վերոհիշյալ կնոջ կողմից երեխային ցանկացած կերպով հարմարություն ապահովելու ցանկությունը ոգեշնչել է նրան՝ նայելու ամեն ինչի լուսավոր կողմին, եւ նա եւս կցանկանար, որ աշխարհն ավելի դրական, ոգեւորող պատմություններ լսի։ Բժիշկ Թոմը հավատում է, որ որքան մարդիկ հաճախ լսեն աշխարհում գործադրվող մարդասիրական ջանքերի մասին, այնքան մենք հնարավորություն կունենանք յուրաքանչյուր մարդու ոգեշնչելու՝ իր սեփական ներդրումն ունենալու այլոց օգնելու համար։ Նա արդեն ունեցել է իր ներազդեցությունը. վերապատրաստումների ժամանակ բավականին շատ բժիշկներ ԱՄՆ-ից եւ Հնդկաստանից, ի թիվս այլ երկրների, ասել են նրան, որ ոգեշնչվել են նրա օրինակից՝ գործել ուրիշներին օգնելու համար։

Սա սկիզբն է։ Նրա ցանկությունների ցուցակում է նաեւ երեխաների խնամատան կառուցումն ավարտելը, որի կառուցումը սկսել է 5 տարի առաջ: Խնամատան հիմքը դնելուց հետո դրա կառուցումը երբեք չէր հաջողվում ավարտել՝ պատերազմի պատճառով։ Բժիշկ Թոմը չի մոռացել այդ նախագիծը։ Նա իրականում առավել պայծառ ապագա է տեսնում. «Եթե դուք հույս ունեք, հույսի փոքր ճառագայթ, ապա դա կօգնի մարդկանց շարունակել շարժվել առաջ»։ 

 

Թոմ Քաթինան The Aurora Prize for Awakening Humanity/ «Ավրորա» մրցանակի չորս հավակնորդներից մեկն էր: Մրցանակի Ընտրող հանձնաժողովը կարեւորել է նրա արարքների բացառիկ ազդեցությունն ու նշանակությունը. նա վտանգելով իր կյանքը փրկում է մարդկանց՝ նրանց տալով գոյատեւելու եւ բարօրության հասնելու հնարավորություն: «Ավրորա» մրցանակը շնորհվում է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների անունից եւ ի երախտագիտություն նրանց, ովքեր փրկության ձեռք մեկնեցին հայ ժողովրդին: Ամենամյա այս մրցանակն ստեղծվել է մարդկության ուշադրությունը եւս մեկ անգամ ուղղելու աշխարհում այսօր տեղի ունեցող աղետներին եւ ոճրագործություններին եւ մեծարելու մերօրյա հերոսներին, որոնք անձնվիրաբար օգնում են մարդկանց: «Ավրորա» մրցանակի  առաջին դափնեկիրը հայտնի դարձավ 2016թ. ապրիլի 24-ին, Երեւանում։