«Ես մի բան գիտեմ. ինձ համարում են ամերիկացի, ես ինձ զգում եմ եվրոպացի, բայց երեխաներիս սովորեցնում եմ հայերեն խոսել։ Դրանով ես փորձում եմ հարգանքիս տուրքը մատուցել ընտանիքիս մեծերին և մեր պատմությանը»։
Հեռատես կնոջ ազդեցիկ խոսքեր։
Օդրի Սելյան-Մաթյանը՝ Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածի թոռնուհին, զգոն է և ուղղամիտ, բայց ամենակարևորը հավատում է, որ ճշմարիտ բառն ու գործը կարող են մեծ ազդեցություն ունենալ։
Նա ունի լավ կրթություն, բարեհոգի է, ստեղծագործ, և, իբրև երախտիքի արտահայտման ուրույն ձև, փորձում է ամեն ինչ դնել կայուն հիմքերի վրա։ Իսկ ինքնին երախտիքը նրա համար անծանոթ զգացողություն չէ, այլ նրան առաջ շարժվելու ուժ տվող զգացում. «Դրանով ենք մենք ապրում։ Երախտիքն իմ ընտանեկան կյանքի ամենակարևոր կողմերից է և մեր բարեկեցության հիմքերից մեկը։ Մեր պապերը ծանր ու դաժան ժամանակներում են ապրել, և դա կարևոր ուղենիշ է ինձ համար»։
«Մարդիկ չափից շատ են կարևորում ճանաչումն ու ներողություն հայցելը։ Ասենք՝ եղավ. ի՞նչ ենք անելու դրա հետ։ Պետք է շարժվենք առաջ, ինքներս մեզ ազատենք անցյալի բեռից»,- կարծում է Օդրին։
Օդրիի՝ երկու երեխաների 40-ամյա մոր համար անմեղ զոհերի հիշատակի նկատմամբ հարգանքը կենսական նշանակություն ունի, բայց նույնչափ կարևոր է նաև հայերի սեփական ինքնաճանաչումն ու վերագտնումը։
Նրա մեծ պապը միակն էր համագյուղացիներից, ով կենդանի մնաց 1890-ականների համիդյան ջարդերից, իսկ 101-ամյա պապը դեռ հիշում է 1915-ին սկսված ահավոր արյունահեղությունը և նրանցից է, ում համար սարսափը լոկ բառ չէ։ Բայց Օդրիի խոսքերով՝ պապը մի մեծ, շատ մեծ բան է արել՝ 50 տարեկանում որոշել է դուրս բերել իր ընտանիքը Ստամբուլից՝ տեղափոխվելով Ժնև, որտեղ էլ նոր կյանք ու նոր ուղի է պարգևել նրանց։
Մինչև հիմա նա ընդամենը մի քանի ֆրանսերեն բառ գիտի, բայց կարողացել է իր ընտանիքին զերծ պահել իրեն մինչ այժմ հետապնդող հոգեկան տվայտանքներից։
«Պապս համեստ և չափից դուրս պասիվ մարդ է, բայց միևնույն ժամանակ, սարսափահար էության մի մարմնավորում»,- ասում է Օդրին։ Պապի ջանքերով՝ Օդրիի հայրը ձերբազատվեց վերհուշի ստվերներից և իր հերթին սեփական աղջկան կարողացավ տալ ոչ միայն կրթություն, այլ նաև աշխարհայացք, որը նույնքան ազնիվ էր, որքան և ներշնչող։
Ստամբուլի փողոցներում մեծացած և 13 տարեկանից աշխատող տղան սկսեց տաքսի վարել, ընդունվեց բիզնես-դպրոց և դարձավ առևտրական։ Արագորեն բարձրանալով ծառայողական աստիճանով՝ հասավ կառավարչի պաշտոնի և սկսեց ճանապարհորդել աշխարհով մեկ։ Երբ իր գործատուն կամավոր կառավարիչներ էր փնտրում Սուդան գնալու համար, նա առաջին ձեռք բարձրացնողն էր։
«Հայրս բազմաթիվ լեզուներ գիտի և շատ լավ կարողանում է ընկալել մարդկանց սպասումները։ Խոսքի կբռնվի ցանկացածի հետ, իսկական քամելեոնի պես։ Բայց ամենաշատը նա սիրում էր ճամփորդել»,-ասում է Օդրին։
Օդրին՝ նույնպես. հորից նա ժառանգել է ոչ միայն հետաքրքիր զրուցակից լինելու շնորհքը (բազմաթիվ լեզուների իմացության հետ միասին), այլև վաճառականի տաղանդը։ Բայց եթե հայրն առևտրական էր բառիս բուն իմաստով, Օդրին ավելի շատ սոցիալական ձեռներեց է։
Աշխարհի չորս առաջատար համալսարաններից միջազգային հետազոտությունների գծով որակավորում ձեռք բերելով՝ ներկայումս ղեկավարում է Artha Impact Investment ընկերությունը։ Նա նախաձեռնում և վերահսկում է տարբեր հիմնադրամներում և ընկերություններում այնպիսի ներդրումների իրականացումը, որոնք բացի ֆինանսական եկամուտից, ուղղված են նաև սոցիալական և բնապահպանական շոշափելի ազդեցություն առաջացնելուն։
Օդրիին աջակցում են ամուսինը, ընտանիքն ու ընկերների մտերմիկ շրջապատը։ Սա այն երջանիկ և անհոգ-ապահով կյանքն էր, որը նրա պապը գրեթե չունեցավ։ Նա երբեք չբացեց իրեն ուղարկված նամակ, երբեք չպատասխանեց զանգերի. վախենում էր նույնիսկ դռան թակոցից։
«Ճոճանակը շարժվեց. մեր սերունդը շատ վաղ ըմբռնեց, որ նման ինքնություն կրելը հեշտ բան չէ: Պատահական չէ, որ ես բազմակողմանի ակտիվ եմ։ Չեմ կարող նկարագրել, թե ինչ հակակրանք ունեմ արևելյան մեթոդներով հարցերը կոծկելու հանդեպ. տեսածս ինձ մի ամբողջ կյանք հերիք է,-ասում է Օդրին,- խնդիրն այն է, որ մեր հավաքական ցավը մեզ ստիպում է շարունակ ամփոփվել ներսում։ Մենք վախ ունենք դրսի նկատմամբ և վերածվել ենք խիստ կղզիացած մի խմբի, ինչից հարկավոր է դուրս գալ, ազատագրվել»:
Ամենազարմանալին այն է, որ Օդրիի խոսքերում ինքնակարեկցանքի նշույլ անգամ չկա։ Նա կենտրոնացած է իր գործի և ամուսնու վրա, բայց շարունակ վերլուծում է շրջապատող աշխարհն ու լուծումներ փնտրում։
Նա հավատում է, որ Հայաստանը կարող է առաջ գնալ և հստակորեն մատնանշում, որ հայաստանցիներն առաջնորդման և նվիրումի կարիք ունեն։
«Մենք մշակութային ազգ ենք։ Ես սիրում եմ գնալ Հայաստան և հանդիպել ընկերներիս...շատ եմ սիրում համեղ խոհանոցը»,-ասում է նա։
Բայց Օդրիի կարծիքով՝ Հայաստանի և սփյուռքի միջև խզում կա. «Մենք պետք է գտնենք տարբերակ Հայաստանի անվտանգությանը, անկախությանը և ինքնիշխանությանը մեր ունեցած նվիրվածությունը հավասարապես տարածելու նաև հայաստանցիների հիմնարար քաղաքական, քաղաքացիական և տնտեսական իրավունքների պաշտպանության վրա, որպեսզի իրապես նպաստենք այնպիսի երկիր կառուցելուն, որտեղ մենք բոլորս իսկապես կուզեինք ապրել»։
Նյութի պատմական հավաստիությունն ստուգված է 100 LIVES նախաձեռնության հետազոտական խմբի կողմից:
